truman doktrini ne demek?

Truman Doktrini

Truman Doktrini, ABD Başkanı Harry S. Truman tarafından 12 Mart 1947'de Kongre'ye sunulan ve temelde [Türkiye'ye ve Yunanistan'a yardım] edilmesini öngören bir dış politika belgesidir. Doktrin, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Sovyetler Birliği'nin (SSCB) artan nüfuzuna karşı bir [çevreleme politikası] izlenmesini savunmuştur.

Temel Amaçları:

• [Komünizmin yayılmasını engellemek].
• Sovyet etkisine karşı ülkelerin bağımsızlıklarını ve toprak bütünlüklerini korumak.
• Demokratik yönetimleri desteklemek ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmek.

İçeriği:

Truman Doktrini, ABD'nin "özgür halkları, silahlı azınlıkların veya dış baskıların boyunduruğuna girmeye karşı direnirken desteklemesi" gerektiğini belirtiyordu. Bu kapsamda, Türkiye ve Yunanistan'a askeri ve ekonomik yardım yapılması kararlaştırıldı. Yunanistan, iç savaşla boğuşuyordu ve komünist isyancılarla mücadele ediyordu. Türkiye ise Sovyetler Birliği'nin Boğazlar üzerindeki talepleri nedeniyle baskı altındaydı.

Sonuçları:

• Türkiye ve Yunanistan'a yapılan yardımlar, bu ülkelerin komünist etkiden uzak kalmasına yardımcı oldu.
• [Soğuk Savaş] döneminde ABD'nin dış politikasının temel taşlarından biri oldu.
• [Marshall Planı] gibi benzer girişimlerin başlatılmasına zemin hazırladı.
• ABD'nin dünya genelindeki askeri ve siyasi etkisini artırdı.

Eleştiriler:

• ABD'nin iç işlerine karışma politikası olarak eleştirildi.
• Soğuk Savaş'ın şiddetlenmesine katkıda bulunduğu savunuldu.
• Yardımların her zaman demokratik rejimleri desteklemediği, bazen otoriter yönetimlere de destek sağladığı iddia edildi.